Harezmî, IX. yüzyılda yaşayan ve cebir alanında ilk kez eser yazan Müslüman Türk matematik, coğrafya ve astronomi alimidir. Harezmî 780 yılında Harezm’de doğmuştur.İlim öğrenmek amacıyla, kendi döneminin ilim merkezi olan Bağdat’a gitti.
Bağdat’taki bilimler akademisi Darülhikme’de görev alan Harezmî, matematik, astronomi ve coğrafya alanında değerli çalışmalar yaptı.
Harezmî, ilk defa, birinci ve ikinci dereceden denklemleri analitik metotla; bir bilinmeyenli denklemleri de cebirsel ve geometrik metotlarla çözmenin kural ve yöntemlerini tespit etti. Matematikte ilk kez sıfır rakamını kullanan Harezmî, cebir bilimini metodik ve sistematik olarak ortaya koydu. Kendisinden önceki cebire ait konuları, yine ilk kez ‘cebir’ adı altında sistemleştirdi.
Harezmî, matematik, astronomi ve coğrafya alanında çok sayıda eser yazdı. Yeryüzünün çapına ait hesaplarını Kitâbu Sûreti’l-Arz adlı kitabında topladı. Bu eserde, Nil Nehri’nin kaynağını açıklayan Harezmî, Batlamyus’un astronomik cetvellerini de düzeltti. Güneş ve ay tutulmasına dair incelemelerini topladığı Zîcü’l-Harezmî adlı eserinde ise, astronomi için gerekli trigonometri bilgi ve cetvellerini de verdi. Harezmî, 850 yılında Bağdat’ta vefat etti. Üç oğlu olup, hepsi de matematik ilmi üzerinde ciddi çalışmalarıyla tanınır.
Harezminin Eserleri:
Harezmi’nin matematik, astronomi ve coğrafya alanında yazdığı birçok eserinden bazıları şunlardır;
1) Kitab fil-Hisab:
2) Kitabu Cedavil-in-Nücûm ve Harekatiha
3) Kitab-ul-Muhtasar fil-Hisab-il-Hindi:
4) Kitab-ül-Muhtasar fi Hisab-il-Cebri vel-Mukabele:
5) Kitabun fil Coğrafya,
6) Kitabün fil-Hisab vel-Hendese vel-Mûsiki,
7) Kitabun fit-Tarikati Marifet-il-Vakt bi Vesatat-iş-Şems,
8) Sun-il-Usturlab,
9) Kitabun fil-Cem’ivet-Tarh,
10) Kitab-ut-Tarih,
11) Kitabu-Sûret-il-Erdi ve Coğrafiyyetiha,
12) Kitab-ül-Macisti,
13) Kitabu Zic-il-Harezmi,
14) Kitabu Takvim-il-Büldan
